هر چند سال تون که باشه، به احتمال زیاد تا حالا چیزایی در مورد مغز آدم و ویژگیا و تواناییای اون شنیدین که واقعا به طور کامل نادرست هستن. مغز آدم شدیدا پیچیده س و بر خلاف پیشرفتای زیادی که در علم مدرن انجام شده، بیشتر بخشای این اندام عجیب بدن آدم نامعلوم باقی مونده. شایدً واسه همینه که وقتی شایعات نادرستی در مورد کارکرد مغز مطرح می شه اونا رو باور می کنیم.
در ادامه به چند مورد از عادی ترین باورهای نادرست درباره مغز آدم می پردازیم و می خوایم ببنیم به چه دلیل این باورها غلط هستن.
۱- بعضیا «چپ مغز» و بعضیا «راست مغز» هستن
یه باور عادی اینه که افراد منطقی و تحلیل گر، چپ مغز هستن یعنی از نیمکره چپ مغزشون استفاده می کنن، اما افراد خلاق و هنرمند با نیمکره راست مغزشون فکر می کنن.
این باور به طور کامل اشتباهه. هیچ تحقیق علمی ای تا حالا نتونسته ثابت کنه ما تحت تسلط یکی از نیمکرهای مغز خود هستیم.
واقعا، طی تحقیقی در سال ۲۰۱۳، محققان امریکایی با بررسی مغز بیشتر از هزار نفر فهمیدن هیچ فرق جدی ای بین این ادما از نظر تسلط نیمکرهای مغزی نبود. در واقع، بررسی اسکن ام آر آی فعالیت مغزی اونا نشون داد، هر دو نیمکره مغز اونا از نظر شبکه های عصبی و اتصالات، کم و بیش برابر بودن.
این باور غلط در مورد چپ مغزی یا راست مغزی، به دنبال فعالیتای تحقیقاتی راجر اسپری به وجود اومد که به خاطر تحقیقاتش روی بیماران صرع، برنده جایزه نوبل شد.
در روش اسپری، این بیماران با برداشتن بخشی از جسم پینه ای مغزشون درمان می شدن. جسم پینه ای یه توده بافت سفید رنگ در مغزه که دو نیمکره اونو به هم وصل می کنه.
۲- ما فقط از ۱۰ درصد مغزمون استفاده می کنیم
هرچند راضی کننده انگار فکر کنیم هنوز بیشتر تواناییای مغز آدم بالقوه باقی مونده و بالفعل نشده، اما حقیقت اون هستش این تصور که ما فقط از ۱۰ درصد مغزمون استفاده می کنیم به طور کامل اشتباهه. طی روند تکامل، مغز آدم رشد کرد و به اندازه فعلی خود رسید، پس اگه قرار بود که از بیشتر اون استفاده نکنیم، چه لزومی داشته که این همه زمان و انرژی صرف تبدیل این اندام به اینجور مغز بزرگی شه.
حقیقت اون هستش که ما از بیشتر مغزمون استفاده می کنیم.
تحقیقات علمی نشون داده که مغز ما حتی در کوچیک ترین و با عجله ترین کارا هم شرکت داره و فعاله.
حتی دلایلی هم هست که ما از ذخایر مغزی هم برخورداریم. مثلا، آدمایی هستن که قسمت بزرگی از مغز خود رو به دلایل جور واجور از دست میدن اما بازم کارکرد تقریباً طبیعی ای دارن.
۳- هر کسی به یه روشی یاد میگیره
حتماً در دوران تحصیل شنیدین که هر کسی به یه روشی یاد میگیره و روش یادگیری خاص خود رو داره، یعنی در بعضیا اطلاعات از راه دیداری بهتر به ذهن سپرده می شن، در حالی که این روند در بعضی از راه شنوایی و تو یه سریای دیگه هم از راه زبانی اتفاق می افته.
اما حقیقت اون هستش که دلایل علمی بسیار کمی در این مورد هست.
تحقیق جدیدی در امریکا انجام شده که اشتباه بودن این تئوری رو نشون داده. این محققان فهمیدن دانشجویانی که روش یادگیری خود رو به روشی که براشون آزمایش شده بود تغییر دادن، در امتحانات پایان سال خود کارکرد بهتری در مقایسه با بقیه نداشتن.
۴- بعد از ۴۰ سالگی مغز شروع به افت می کنه
با بالا رفتن سن، بعضی از تواناییای شناختی ما تحلیل می رن. مثلا، دوران کودکی بهترین زمان واسه یادگیری یه زبون جدیده چون مغز کودکان هنوز در حال رشده و اونا از پایهً واسه جذب اطلاعات ساخته شدن.
تحقیق جدیدی نشون داده افراد در سنین بالاتر بیشتر این رو حالت تجربه می کنن که کلمه ای رو می دونن اما مغزشون کمک نمی کنه و اونو به خاطر نمیارن، یعنی همون حالتی که می گیم کلمه ای نوک زبون مونه.
اما افزایش سن واسه مغز فوایدی هم داره.
مثلا، افراد در سنین بالاتر از دایره واژگانی بهتری بهره مند هستن و در تشخیص تفاوتای ظریف و جزئی زبانی بهتر هستن. هم اینکه، اونا قضاوت بهتری در مورد شخصیت آدما دارن، می دونن که چیجوری برخورد بهتری با اختلافات داشته باشن و می تونن احساسات شون رو راحت تر کنترل کنن. همه اینا در نتیجه «خرد» اتفاق میفته.
۵- چگونگی یادگیری در مردان و زنان فرق داره
خیلی از خیالات عادی در مورد چگونگی یادگیری مردان و زنان به دلیل کافی نبودن مشاهدات انجام شده به وجود اومده. مثلا درسته که مردان مغز بزرگ تری دارن اما اندازه مغز به طور کاملً به اندازه بدن بستگی داره.
علاوه بر این، بعضیا این مسأله رو یه برتری می دونن که طی روند تکامل به وجود اومده.
حقیقت اون هستش که دانستهامون درباره مغز آنقدری نیس که بتونیم به نتیجه گیری معنی داری در مورد چگونگی یادگیری مردان و زنان برسیم. هیچ تحقیق علمی ای وجود نداره که به فرق زیادی در مورد چگونگی اتصال نورونا به همدیگه در مغز زنان و مردان یا چگونگی کارکرد مغز اونا دست یافته باشه.
۶- ما فقط پنج حس داریم
در دوران مدرسه به ما یاد دادن که حواس آدم پنجگانه س: شنوایی، بویایی، بینایی، چشایی و لامسه. اما این مسأله واقعا سخت تر از چیزیه که به نظر می رسه و ما حسای بیشتری هم داریم. بعضی از عصب شناسا تا ۲۱ روش تقریباً جور واجور واسه حس کردن دنیای دور و بر برشمرده ان.
مثلا، لامسه آمیزه ای از چندین حس مختلفه. ما حس فشار، گرما و درد رو داریم که به اون نوسیسپشن می گن.
پروپریوسپشن یا حس عمقی هم احساس مکان قرار گرفتن بدن و حالت فعلی اون هستش.
ما حواس دیگری به نام اینتروسپتیو هم داریم که تعادل، گرسنگی و تشنگی هستن.
۷- آسیبای مغزی دائمی هستن
در بدن آدم همه چیز تحتِ کنترل مغزه و ما هوشیاری خود رو مدیون این اندام هستیم.
پس آسیب دیدن مغز مشکلات بزرگی به وجود می آورد. اما اگه مغز شما آسیب ای ببینه، خوب می تونه آسیبای خود رو بازسازی کنه.
محققان در گذشته عقیده داشتن که تعداد سلولای مغزی ما محدوده و هیچوقت سلولی تولید نمی شه.
اما حالا میدونیم که مغز تقریباً منعطفه و می تونه سلولای جدیدی تولید کنه.
علاوه بر این، مغز می تونه خودشو بازسازی کنه یا در صورت غیر قابل بازسازی بودن آسیب انجام شده، مغز می تونه دیگه قسمتای خود رو واسه کمک به انجام شدن وظایف جور واجور استفاده کنه.
۸- ما میدونیم چی ما رو خوشحال یا ناراحت می کنه
شایدً هممون تصور می کنیم که خوب میدونیم از چه چیزایی حال می کنیم و از چه چیزایی نه. اما حقیقت اون هستش که ما هیچ کنترلی روی وقایع و تجربیاتی که در لحظه باعث خوشحالی یا ناراحتی ما می شن نداریم.
تحقیقات نشون میده ما در مورد احساس خوشحالی مون از فعالیتای اجتماعی و کارایی که در اوقات فراغت مون انجام می دیم غلو می کنیم یعنی آزمایش ای که ما در مورد احساس مون داریم بیشتر از واقعیت اون هستش.
این مسأله در مورد احساس ناراحتی مون نسبت به چیزایی مثل صبحای شنبه هم صدق می کنه.
اگه کسی از نزدیکان شما فوت کنه، شما نه فقط خودتون نمی تونین غم و ناامیدی ای که حس می کنین رو پیش بینی کنین، بلکه مدت زمان سوگوار بودن تون هم آنقدری نیس که بقیه پیش بینی می کنن. در واقع، مغز ما انعطاف پذیرتر از چیزیه که تصور می کنیم.
مغز رانندههای تاکسی با بقیه مردم فرق داره؛ با عجایب حیرتانگیز مغز آشنا شید
۱۴ عادت اشتباهی که مغزتون رو پیر و ضعیف می کنه
۹ نشونه ای که می گن مغزتون زودتر از خودتون پیر شده
۱۰ نکته باحال در مورد ویژگیای خاص مغز زنان که هر کسی باید بدونه
مغز آدم یه کلید حذف داره؛ چیجوری میشه ازش استفاده کرد؟
عجیب اما واقعی: مغز ما حتی پس از مرگ هم کار می کنه ولی چیجوری؟
ورزش کنین و مغزتون رو تقویت کنین؛ نگاهی به امتیازات عجیب ورزش واسه مغز
نگاهی به امتیازات باورنکردنی یادگیری موسیقی و ساز واسه مغز
به چه دلیل بعد از خوردن آب یخ یا بستنی مغزمون یخ میزند؟
میدونین «بو» چه تاثیری روی مغز آدم داره؟